Michel Fingesten (1884-1943) / Obrazy, rysunki, grafiki i ekslibrisy

Michel Fingesten (1884-1943) / Obrazy, rysunki, grafiki i ekslibrisy / 22.02.2024 - 29.03.2024

23 lutego Galeria Miejska we Wrocławiu otworzy retrospektywną wystawę Michela Fingestena – malarza, rysownika, ale przede wszystkim biegle posługującego się rozmaitymi technikami grafika i twórcę ekslibrisów. Ekspozycja ta będzie pierwszym w Polsce pokazem sztuki tego niesłusznie zapomnianego przez historię artysty.

Michel Fingesten to twórca żydowskiego pochodzenia, który urodził się w 18 kwietnia 1884 roku w leżącej na terenie ówczesnych Austro-Węgier wsi Bukowitz, niedaleko Bielska-Białej. Jego nieukończone nigdy studia artystyczne – realizowane najpierw w Wiedniu, a potem w Monachium pod okiem słynnego niemieckiego symbolisty Franza von Stucka – przerywane były licznymi podróżami, m.in. do Ameryki Północnej, Australii czy Azji. W 1913 roku osiadł on w Berlinie, gdzie aktywnie uczestniczył w życiu kulturalnym miasta, m.in. przynależąc do grupy Neue Secession i współtworząc znaczące wówczas czasopisma, takie jak „Marsyas” czy „Kunst der Zeit”. W 1933 roku Fingesten jako jeden z pierwszych potępiony został jako „artysta zdegenerowany”.  W 1936 roku udało mu się wyemigrować do Włoch, gdzie jednak cztery lata później internowany został w obozie Civitella del Tronto w prowincji Teramo, a następnie po roku przeniesiony do Ferramonti-Tarsia w regionie Kalabrii. Twórca umarł 18 października 1943 roku – niecały miesiąc po wyzwoleniu przez Amerykanów tego mocno rygorystycznego obozu.

Fingesten był twórczo aktywny przez całe swoje życie.  O ile rysunkiem i malarstwem zajmował się raczej epizodycznie (szczególne znaczenie mają tutaj jego inspirowane hiszpańskim pejzażem gwasze wykonane w latach 1927-1928), grafika stanowiła trwały i niezmienny element jego życia. Artysta wypracował warsztatową biegłość w niemal wszystkich jej technikach, spośród których najbardziej upodobał sobie akwatintę, akwafortę, suchą igłę, mezzotintę, linoryt oraz litografię. Jedną z jego ulubionych form realizowanych w ramach pracy graficznej był ekslibris – szacuje się, że Fingesten wykonał około 2 tysięcy tego typu małych dzieł sztuki.

Praca w tak wielowymiarowym i eksperymentatorskim medium jest grafika, dawała artyście również impuls do formalnych i estetycznych poszukiwań. Dlatego też dzieła Fingestena mieszczą w sobie znamiona istotnych modernistycznych przemian dokonujących się na przełomie XIX i XX wieku na gruncie europejskiej sztuki. Odnaleźć w nich można echa symbolizmu, secesji, ekspresjonizmu, kubizmu czy surrealizmu.

Dzieła Fingestena wyróżniają się charakterystycznym stylem narracji – pełnym, często ironicznego, poczucia humoru, ale i zrozumienia wobec ludzkich słabości. Artysta w swojej twórczości sięgał co prawda po klasyczne tematy, takie jak portret, akt, martwa natura czy pejzaż, ale jego najbardziej znaczące realizacje treściowo balansują na styku radosnego witalizmu i woli zachłannego doświadczania przyjemności życia oraz dramatyzmu istnienia z majaczącym w tle widmem nieuchronności śmierci, nabierającym szczególnej mocy w kontekście trudnych realiów pierwszej połowy XX wieku. Głównym wątkiem swoich artystycznych dociekań uczynił on więc niejednoznaczność targanej sprzecznościami natury ludzkiej, opartej na walce dwóch opozycyjnych sił popędowych – popędu życia (Eros) oraz popędu śmierci (Tanatos). 

Ekspozycję można będzie oglądać do 29 marca 2024.

Kuratorzy wystawy: Mirosław Jasiński, Jan Plácak, Oskar Plácak

Prace pochodzą ze zbiorów Galerie Ztichlá klika (Praga – Czechy).

Wystawa pod patronatem Prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka oraz Ambasadora Republiki Czeskiej w Polsce JE Břetislava Dančáka, a także przy współpracy Centrum Czeskiego w Warszawie, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu i Fundacji Bente Kahan, w ramach projektu „Nieukończone życia”.